Oorzaken en oplossing tegen slaperig rijden, powernap

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van slaperigheid?

Oorzaak microslaapjes
De oorzaak is meestal slaperigheid, maar ze kunnen ook een medische oorzaak hebben, zoals slaapapneu of narcolepsie.

Wanneer word je slaperig?

Het is heel normaal dat je lichaam op bepaalde momenten slaperig wordt. De oorzaken liggen voor de hand en hoef je niet ver te zoeken.

  1.  Je bioritme is een goed kompas. Als je in je biologische nacht terechtkomt (de uren waartussen je normaal slaapt), word je automatisch slaperig en is het tijd voor je dagelijkse nachtrust. 
  2. Maar ook als je langer dan 17 uur wakker bent, is het heel normaal dat je automatisch slaperig wordt en dat je minder alert reageert.

Kortstondig of langdurig slaaptekort 

Er zijn ook andere oorzaken van slaperigheid waar je vroeg of laat wel eens mee te maken hebt. Hou er altijd rekening mee als je nog moet rijden:

  • kortstondig slaaptekort: bv. als je een nacht niet of niet goed geslapen hebt
  • langdurig slaaptekort: bv. door aanhoudende stress dagen aan stuk maar 5 uur per nacht slapen of iedere nacht moeten opstaan om je baby te voeden

Een ziekte of medicatie

  • Slaperigheid kan ook veroorzaakt worden door een medische aandoening bv. slaapapneu, hypersomnie, narcolepsie
  • Of door medicatie die je tijdelijk of dagelijks moet nemen. Sommige medicijnen kunnen je slaperig maken, waardoor je beter niet rijdt of geen machines bedient (dat staat in de bijsluiter)

Wat helpt écht tegen slaperigheid achter het stuur?

Er is  maar 1 remedie die helpt tegen slaperigheid en dat slapen. Als je slaperig wordt tijdens het rijden, stop je best met rijden. Parkeer je op een reglementaire en veilige plaats en doe een powernap. Ook wanneer je nog een late rit voor de boeg hebt en je voelt je al wat slaperig: doe een powernap voor je vertrekt.

Powernap is het enige dat helpt

  1. Een powernap is een kort, maar krachtig slaapje van maximaal 15 à 20 minuten.
  2. Een powernap geeft je opnieuw een alertheidsboost voor een 2-tal uur. 
  3. Dat geeft je de kans om weer voor even veilig verder te rijden of thuis te geraken.
  4. Een powernap is het enige middel waarvan wetenschappelijk is aantgetoond dat het een oplossing kan zijn om niet slaperig achter je stuur te zitten.

Kan een powernap overdag ook helpen tegen slaperigheid?

JA, maar...

  • Ga enkel overdag powernappen als je ook echt slaperig bent.
  • Dat wil zeggen als je je niet meer wakker kan houden. Je ogen vallen toe, je geeuwt, je voelt dat je zou kunnen indommelen als je je ogen sluit. 
  • Soms voel je je ook 'moe' overdag, dat is niet hetzelfde, maar heeft meer te maken met 'vermoeidheid'.
    Vermoeidheid los je op door iets te doen waar je energie van krijgt.

Helpen luide muziek of frisse lucht ook tegen slaperigheid achter het stuur?

NEE

  • De muziek luider zetten of tijdens het rijden een raampje openen, hebben geen enkel effect op je slaperigheid.
  • Het risico bestaat, dat je gewoon steeds slaperiger wordt. Dat verhoogt je ongevalsrisico enorm.
  • Stop en doe een powernap, zodat je een alertheidsboost krijgt om veilig thuis naar huis te rijden.

 

Hoe doe je een perfecte powernap: 5 tips

1. Hou het kort

  • Een powernap van amper 8 minuten kan je brein al rebooten.
  • Na een powernap ben je weer alerter voor een 2-tal uur. 
  • Maar aangezien je meestal pas na een zevental minuten in slaap valt, is het goed om een powernap van 15 à 20 minuten te doen.

2. Kies een rustige plek

  • Om het even welke plaats is goed om te powernappen, als ze maar comfortabel genoeg is om in slaap te kunnen vallen.
  • Dat kan zelfs in je auto zijn, maar hou dan wel rekening met de plaatselijke reglementering.
  • Zorg voor goede ventilatie. Powernappen doe je beter niet in je bed, want dat is de plek voor je nachtslaap. 

3. Zet een alarm

  • Zorg dat je zeker wakker wordt na 15 à 20 minuten.
  • Zo word je alerter voor de komende 2 uur en rij je veiliger naar huis.
  • Als je dutje langer duurt, zal je in een diepe slaap terechtkomen, waardoor je slaapdronken zal ontwaken.
  • Je bent dan alleen maar trager en vermoeider dan voor je dutje. 

4. Sta onmiddellijk op

  • Sta onmiddellijk op als je alarm afloopt. 
  •  Na je powernap loop je even wat rond.
  • En drink je voldoende water voor een gezonde hydratatie. 

5. Koffie kan helpen, maar...

  • Cafeïne voor je powernap kan het gunstige effect ervan nog versterken.
  • Maar vermijd alle bronnen van cafeïne vanaf 8 uur voor je aan je nachtslaap begint.

Bronnen: 

  • Dr. Inge Declercq (UZA)

Update: 09.12.2025